Фарҳанги халқи тоҷик ба қадимтаринҳо бармегардад. Тоҷикон то имрӯз аксарияти анъанаҳо, тамаддунҳоеро, ки ҳанӯз ба тарзи ҳаёти муосир ҳамроҳанд, нигоҳ доштанд. Агар Шумо ба таърих назар кунед, Тоҷикон таърихи худро аз асри 1 ум пешкаш менамоянд. Яке аз маҳалҳои шавқовартарини тамошобоб ин Панҷакенти бостонӣ мебошад. Археологҳо аз ин мавзеъ биноҳои истиқоматӣ ва фарҳанги сохтмонӣ, рангубори ҳайкалҳоро пайдо намуданд, ки ба асрҳои 7 ва 8 таълуқ доранд. Таркибҳои меъмории ин шаҳр тибқи назари олимон дар байни шаҳрҳои дигари Осиё дида намешавад. Тоҷикон ҳамчун ҳунарманд бо ҳунарҳои сафолӣ шинохта мешуданд. Дар шаҳрҳо ва водиҳо, мардон ба истеҳсоли ашёҳои сафолӣ ва кӯза машғул буданд. Дар минтақаҳои кӯҳи аз ашёҳои сафоли истифода намекарданд, ва занон ба сохтани ашёҳои кулолӣ машғул мешуданд. То кунун баъзе аз ин ҳунарҳо аз насл ба насл боқи мондааст. Гӯшаҳои беназир ва рангин, намоишҳо ва ороишҳо дар намоишгоҳҳои санъати тасвирии Душанбе намоиш дода шудаанд ва ҳоло имрӯз ин далели намунавии қадимтарин мебошад.

Дар шаҳрҳо кулолгарон, оҳангарон ва гачкорон мавҷуд аст. Дар баъзе ноҳияҳо матоъҳои қоғазию абрешимӣ истеҳсол карда мешавад. Ин қабил матоъҳо аз ҷониби мардон ва дар деҳотҳои куҳистон аз ҷониби занон барои яктаку шим истифода мешавад. Тоҷикон тавассути анъанаи асримиёнагӣ, намунаҳои беназири шероз доранд, ки ҳоло имрӯз маъмуланд. Ин шакли ороишӣ тули садсолаҳо дар либосҳои занона, зардевор, сузанӣ ва дар дастархонҳо истифода мешаванд.  Дар замони ҳуҷуми араб (дар ибтидои асри 7-ум) гурӯҳҳои асосии динии Зардушт, Манишинизм, Будизм ва Ҳиндуизм буданд. Бо вуҷуди ин, Ислом оҳиста оҳиста дигар динҳоро ҷойгузин кард. Дар асрҳои 11 ва 12 ум Масҷидҳои зиёд сохта шуд, ки то имрӯз дар Саят, Мазори Шариф, ёдгориҳои водии Ҳисор ва масҷид дар Уротепа аз асри 15 ум боқи мондааст. Бояд қайд кард, ки аҳдофи Тоҷикон динӣ дарки дунё ба воситаи илму адабиёт мебошад. Арабҳо таъсири худро дар забони аслии тоҷикон забони дарӣ расонданд.  Бо вуҷуди ин, дар он шеваҳои воқеии классикони тоҷик тасвир шудаанд: адабиёт, сурудҳо ва китобҳои илмӣ.