Ҷашни Сада ба монанди Наврӯз таҷассуми суннатҳои аҷдодист, ки инкишофи тамаддуни башарӣ дар давраҳои гуногуни таърихӣ аз он баҳра бурдааст. Новобаста аз гирудорҳои сиёсию иқтисодӣ, фарҳангию мазҳабӣ ҷашни Сада тавонист аз гузаштаҳои дур то имрӯз эътибору манзалати иҷтимоии хешро ҳифз намояд. Эҳёи таҷлили пуршукӯҳи ҷашнҳои бостонии миллати куҳанбунёд навидест, ки бо шарофати Истиқлолияти давлатӣ ва таваҷҷуҳи бевоситаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амалӣ мешавад. Рӯйоварӣ ба гузаштаи пурғановати ниёгон ва сабақбардорӣ аз дурдонаҳои бебаҳои фарҳангии гузаштагонамон амали хайрест барои ояндаи дурахшон. Шукргузорӣ аз он мекунем, ки имрӯз бо шарофати даъвату ҳидояти Пешвои миллат ҷашнҳои мардумии аҷдодӣ, аз қабили Наврӯз, Меҳргон, Сада ва ғайраҳо басо пуршукӯҳу хотирмон ҷашн гирифта мешаванд, ки бешубҳа, ин боиси боло рафтани ҳисси ватандӯстӣ ва ифтихори миллии аҳли диёр, хосса  насли наврас мегардад.

Чуноне ки Пешвои миллат иброз доштанд, «миллати тоҷик соҳиби ойину суннатҳои бостонӣ ва фарҳанги қадимӣ буда, дар тамаддуни ҷаҳонӣ саҳми сазовор гузоштааст. Суннату ойинҳои нек ва ҷашнҳои миллии мо, мисли Наврӯз, Меҳргон ва Сада дар тӯли таърих барои тарғиби ахлоқу маънавиёти созанда хизмат кардаанд».

Оид ба таърих ва пайдоиши ҷашни Сада мутафаккирони бузургамон- Ҳаким Абулқосими Фирдавсӣ дар «Шоҳнома», Манучеҳрии Домғонӣ дар яке аз қасидаҳояш, Абӯрайҳони Берунӣ дар «Осор-ул-боқия» ва шоири қасидасарои асри ХV Унсурии Балхӣ навиштаҷоти гаронбаҳое аз худ боқӣ гузоштаанд.

Тибқи маълумоти сарчашмаҳои таърихӣ, ҷашни Сада ба 30 январи солшумории мелодӣ рост меояд, ки исботи чунин фикр навиштаҳои Манучеҳрии Домғонӣ мебошанд: «Ҷашни Сада дар даҳаи баҳманмоҳ, яъне 50 шабу 50 рӯз то оғози ҷашни Наврӯз баргузор мегардид».

Иди Сада — ин ҷамъбасти фаъолияти яксолаи кишоварзон, таҳлили бурду бохти соҳа, тарҳрезии нақшаҳо дар соли нав, сарфароз гардонидани пешқадамон ва омодагии соҳа ба кишту кори баҳорӣ мебошад.

https://khovar.tj/2022/01/sada-sad-ba-alla-pan-o-ba-navr-z-imr-z-dar-to-ikiston-in-ashni-niyogon-ta-...