Мақолаҳо
ХОРАЗМӢ Муҳаммад ибни Мусо (Ал Хоразмӣ)
ХОРАЗМӢ Муҳаммад ибни Мусо (780, Хева —850, Бағдод), ҳайатшинос, риёзидон, муаррих ва ҷуғрофидони асрҳои миёнаи Шарқ. Аслан эронинажод будааст. Аз ҷавонӣ ба омўзиши илмҳои замонаш пардохта, барои такмили дониш аввал ба Ҳиндустон ва баъд ба маркази илми хилофати аббосӣ — ш Бағдод рафт. Дар он ҷо ба «Байт-ул-ҳикмат»-и Маъмун дохил шуда, ҳамроҳи бисёр олимони табиатшиносу риёзидон ба фаъолияти илмӣ машғул шуд. Дар натиҷаи тарҷумаи осори фалсафӣ, риёзӣ, тиббӣ, ҳайатшинос ва ғ. (аз забонҳои юнонию суриёӣ ва паҳл...
Осори Сино ва «Ҳудуд-ул-олам»
Абӯали ибни Сино дар Аврупо бо номи Авитсена машҳур аст. Ӯ соли 980-ум дар деҳаи Афшона (Лагдака)-и ноҳияи ҳозираи Рометани Бухоро таваллуд ёфтааст ва соли 1037-ум дар сини 57 солагиаш дар Ҳамадон фавтидааст. Номи илмии ў Шайхурраис, номи худаш Ҳусейн ва номи падараш Абдулло ибни Синост. Бахшида ба ҳаёти Абӯалӣ ибни Сино дар китоби Бобоҷон Ғафуров «Тоҷикон» ривоятҳо хеле хуб оварда шудааст. Абўали ибни Сино ҳанўз дар синни ҳаждаҳсолагӣ, ҳамаи илмҳои замона, аз ҷумла тибро омўхта буд. Ӯ донишм...
Замин ва Офтоб дар соли нав наздиктар мешаванд
Масофа байни Замин ва Офтоб 2 январи соли 2021 ба ҳадди камтарини худ хоҳад расид, менависад Sputnik бо истинод ба хадамоти матбуоти Планетарияи Москва. Зикр шудааст, ки аз сайёраи мо Офтоб ба маротиб ба назар калонтар хоҳад намуд. Ин бо сабаби то 3% калон шудани қурси Офтоб рӯй медиҳад. Чунин нишондиҳанда ҳадди баландтарин ҳисобида мешавад. «Рӯзи шанбе, 2 январ, Замин ба масофаи наздиктарин бо Офтоб мерасад ва ин имкон медиҳад, ки қурси калонтарини Офто...
21 декабри соли равон пайвастшавии сайёраҳои Муштарӣ ва Зуҳал ба амал меояд
21 декабр ду сайёраи бузург — Зуҳал ва Муштарӣ ба якдигар наздик мешаванд. Чунон наздик мешаванд, ки онҳоро танҳо бо телескопи хурд дидан мумкин аст. Ин ду сайёра аллакай ба ҳам наздиканд, ки онҳоро бо чашми одӣ фарқ кардан душвор аст. Дар тӯли чанд рӯзи оянда, онҳо пеш аз ҷудо шудан ба як объект муттаҳид мешаванд. Дар ин бора ба хабарнигори АМИТ «Ховар» директори Институти астрофизика, доктори илмҳои физика-матемактика, узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Гулчеҳра Қоҳирова хабар до...
ЯК РӮЗИ ТАЪРИХ. Расо 10 сол пеш Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон лоиҳаи Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»-ро ба муҳокимаи умумихалқӣ пешниҳод намуда буданд
Расо даҳ сол пеш, 14 декабри соли 2010 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ — Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон лоиҳаи Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» -ро ба муҳокимаи умумихалқӣ пешниҳод карда буданд. «Дар давраи ҷаҳонишавии босуръати мушкилоти башарият ва омезиши арзишҳо, вақте ки нақш ва таъсири таълиму тарбия ҳамчун маҳаки иҷтимоии рушди инсон ва таҳкими сармояи зеҳнӣ пояҳои ҷомеаи навро фароҳам месозад, қабул...
Китоби нав “Нақши Пешвои миллат дар рушди фарҳанги миллӣ”
Дар ин маҷмўа мақола ва маърўзаҳои устодони МДТ «Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон ба номи Мирзо Турсунзода» ва дигар муассисаҳои таҳсилоти олӣ, ки перомуни хидматҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ташаккули давлатдории миллии тоҷикон, барқарории сулҳ ваҳдати миллӣ, эҳёи фарҳангу тамаддун...
Шириншоҳ Шоҳтемур - ҷоннисори миллат
1-уми декабр зодрӯзи Қаҳрамони Тоҷикистон Шириншоҳ Шоҳтемур Миллати куҳанбунёду сарбаланди форс (тоҷик) аз бомдоди таърих масири паҳновар, вале мушкилгузару пурпечутоберо тай намуда, дар ҳама марҳилаҳои мураккабу душвор ин имтиҳони таърихро сарбаландона паси сар кардааст. Ҳанӯз аз аҳди қадим фарзонафарзандони миллати фарҳангпарвару тамаддунофари тоҷик роҳи фарҳангу маърифат ва илму донишро равшан карда, дар пешрафти ҷомеаи ҷаҳонӣ саҳми назаррасе гузоштанд. Азбаски душманону бадхоҳони миллати ш...
Давлати дунявӣ ва фарҳанги миллӣ
Башар ҳанӯз аз бомдоди зиндагӣ дар орзуи сохтмони як давлат ва низоми сиёсие будааст, ки ниёзҳои озодихоҳию рифоҳталабӣ ва адолатписандию хирадварзии инсонҳо бароварда шаванд. Табиист, ки башар, чи дар гузашта ва чи имрӯз ба донишу хирад ва рифоҳу озодӣ ниёз дошту дорад ва маҳз сиришти ҷустуҷӯгар ва пурсишгари инсон ӯро ба офаридан вомедорад. Офаридани неъматҳои моддию маънавӣ, дар маҷмӯъ, дар қолиби фарҳанг инсиҷом меёбанд. Аз ҷониби дигар, орзу ва ормони сохтусози давлати намунавӣ (образцовое государство) аз д...
Чопи китоб аз замони Бостон то ба имрӯз. КИТОБ - БАРГ ВА ҒАЙРА
Дар ҷониби мағрибии шаҳри Тирмизи Ӯзбекистон вайронаҳои Кампиртеппаи қадим воқеъ аст. Кампиртеппа шаҳри азими давлати Бохтар буд. Бунёди вай ба садаҳои III-II-и пеш аз мелод мансуб аст ва то садаи II-и мелодӣ ободу ороста буд. Барои таҳқиқи ин шаҳри вайронаи кўҳан тобистони соли 1982 ҳафриёти археологӣ гузаронида шуда буд. Заҳмати археологҳо зоеъ нарафт. Онҳо аз зери деворҳои фурўрафта бисёр нишонаҳоро аз рўзгори одамони қадим дарёфт карданд. Дар байни бозёфтҳо осори хаттӣ ҳам буданд. Таҳлилҳои лабораторӣ н...
Фарзонафарзанди миллатро бояд шинохт. Чаро Искандари Мақдуниро бо Куруши Кабир «иваз кардаанд»? Бахши дуюм
Акнун дар боби ин бигӯем, ки чаро Искандари Мақдуниро бо Куруши Кабир «иваз кардаанд»? Бинобар шаҳодати сарчашмаҳои таърихии юнонӣ Искандари Мақдунӣ парвардаи мактаби Арастуи файласуф аст. Арасту Искандарро ҳанӯз дар айёми хурдсолӣ бо илми таърих, аз ҷумла таърихи Эрон, ки он замон дар авҷи шукӯҳу азамат буд, ошно карда буд. Зиёда аз ин таърихнигороне чун Ҳеродот, Ксенофонт ва Ктесий роҷеъ ба воқеаҳо ва корномаҳои шоҳони Ҳахоманишӣ осори ҷолибе навишта буданд. Шоҳзода Искандар дар овони туфулият бо шахсияти наху...